Uspješno realizovan prvi “Festival lokalne demokratije – Demokratija za ovdje”

U Podgorici je krajem marta održan prvi Festival lokalne demokratije u organizaciji NVO Aktivna zona u okviru projekta „Partnerstvo za lokalnu demokratiju“. U toku tri dana, koliko je trajao cijeli događaj, na Festivalu su uzeli učešće predstavnici ministarstava javne uprave, kulture i medija, predsjednici i potpredsjednici opština, predstavnici Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori, civilnog sektora, međunarodnih organizacija iz Crne Gore i regiona, kao i zainteresovane građanke i građani. Skoro 30 govornika, panelista i predavača se obratilo publici tokom tri dana programa.

I. DAN
Tokom prvog dana, koji je bio posvećen lokalnoj demokratiji, Aktivna zona je iskoristila priliku da predstavi dvije publikacije koje su obilježile rad na ovom osmomjesečnom projektu: Analiza stanja i preporuke za unapređenje lokalne demokratije u Crnoj Gori (2023), kao i Indeks otvorenosti i transparentnosti crnogorskih opština (2022). Prva tačka zvaničnog dijela programa poslije otvaranja Festivala je bila dodjela specijalnih priznanja za otvorenost i transparentnost u radu lokalnih samouprava, u skladu sa istoimenim Indeksom za 2022. godinu na čemu je projektni tim predano radio. Priznanja su uručena predsjedniku opštine Plužine Slobodanu Deliću, menadžerki opštine Bar Stanislavi Bardić, i potpredsjedniku opštine Herceg Novi Mirku Musturu, koji su se potom kratko obratili prisutnima prigodnim riječima.

Radni dio prvog dana Festivala je bio u znaku dva sadržajna panela, od čega je prvi panel bio fokusiran na predstavljanje Analize stanja i preporuka za unapređenje lokalne demokratije, uključujući detaljan osvrt na prezentaciju statističkih podatka dobijenih tokom istraživanja javnog mnjenja koje je sproveo Institut Damar iz Podgorice, a predstavila ga je analitičarka Hakile Resulbegoviq. Panelistkinja Zorana Marković (CRNVO) se potom osvrnula na rezultate istraživanja javnog mnjenja i takođe podvukla važnost kontinuiranog rada u ovoj oblasti kako bi neki budući podaci bili povoljniji u smislu građanske participacije u donošenju odluka naročito na lokalnom nivou. Na panelu je predstavljen i projekat OGP Local, koji sprovodi Međunarodni republikanski institut u Crnoj Gori od strane program menadžerke Marije Janković. Iz Aktivne zone su poručili da su veoma zadovoljni svojim dosadašnjim učešćem u projektu OGP Local, kao i članstvu u Operativnom timu za OGP na nacionalnom nivou u saradnji sa Ministarstvom javne uprave i Nacionalnim demokratskim institutom u Crnoj Gori.

Drugim panelom je završen prvi dan Festivala, a govorili su naš gost iz regiona, kao i istaknuti predstavnici civilnog sektora i građanski aktivisti iz Podgorice i Danilovgrada: Aleksandar Đekić iz Bečejskog Udruženja Mladih, Marija Popović Kalezić iz Centra za građanske slobode CEGAS, Milan Mijajlović iz NVO „Volim Danilovgrad“ i Predrag Tomović iz „Oči Podgorice“. Tema „zapuštene demokratije“ na lokalnom nivou pogađa građane direktno i zato je od suštinske važnosti da vratimo donošenje relevantnih odluka u ruke stanovnika mjesnih zajednica, naprimjer, u slučajevima gdje je to primjenjivo. Mogli smo čuti da se projekti na tu temu već sprovode, a da je potencijal uvođenje direktne demokratije zaista veliki kako to pokazuju konkretni primjeri koji su nam predstavljeni tokom panela.

II. DAN
Drugi dan Festivala je započeo na temu zaštite životne sredine sa fokusom na poglavlje 27 iz pregovaračkog procesa Evropske unije i Crne Gore. Kesnija Medenica iz Centra za zaštitu i proučavanje ptica, Azra Vuković direktorica NVO Green Home, kao i predstavnica Zajednice opština Sanja Živković, su nam predočilo situaciju u kojoj se trenutno nalazi Crna Gora kada je riječ o brojnim izazovima s kojima se suočavamo u ovoj oblasti. Iz civilnog sektora je poručeno da je došlo do brojnih promjena proteklih godina što je dovelo do deficita u smislu institucionalne memorije, a najsloženiji proces i dalje predstavlja (ne)usvajanje strateških dokumenata i zakona. U smislu sposobnosti za sprovođenje EU projekata, iz Zajednica opština je podvučeno da već nekoliko godina postoji program jačanja kapaciteta lokalnih službenika, kao i uspostavljanje tzv. „revolving fonda“ koji predstavlja podstrek za lokalne samouprave da konkurišu za evropske projekte. Posebno su istaknuti izazovi u oblastima zagađenja vazduha, kao i odlaganje otpada i zaštitu prirode.

Program je potom nastavljen inspirativnim predavanjem Elide Adrović ispred udruženja Ecopatriotizam koja je opisala svoj put od državne službenice do ekološke aktivistkinje koja ruši stereotipe o ulozi žene u našem društvu. Iz publike su se čule brojne pohvale na račun njenog izlaganja, a naročito njen pristup volontarizmu i mikro-akcijama koje su plod iskrenog angažmana svih članica Ecopatriotizma.
Uslijedilo je predavanje naše gošće iz Srbije, Milice Stanković, projektne asistentkinje u Centru za kreiranje politika i strategija, koje je bilo posvećeno građanskim akcijama iz oblasti životne sredine. Zatvorili smo drugi dan sa projekcijom filma „Ekopatriotizam“ autora Jovane Božović i Marka Vukčevića, koji govori o Ivani Čogurić i Elidi Adrović i njihovom aktivizmu kroz istoimenu organizaciju. Sa Jovanom smo razgovarali o tome kako je film nastao i da li će priča dobiti nastavak.

III. DAN
Prvi Festival lokalne demokratije zatvorili smo trećeg dana, koji smo posvetili slobodi govora i lokalnim medijima.

U okviru prve panel diskusije govorili smo o položaju lokalnih javnih emitera u Crnoj Gori, odnosno kako postići veći stepen transparentnosti i odgovornosti, odnosno veću nezavisnost i održivost, sa Neđeljkom Rudovićem, Milom Radulović, Radomirom Petrićem i Mladenom Zadrimom. Tokom panela smo saznali da u Crnoj Gori radi 15 lokalnih radio stanica i pet lokalnih televizija, čiji je rad finansiran od strane lokalnih samouprava. Konstatovano je da su lokalni mediji izuzetno važni u informisanju i da isti imaju veliko povjerenje građana, ali i da lokalni javni emiteri ne ispunjavaju sve uslove za kvalitetan rad i postizanje nezavisnosti od lokalnih vlasti, što bio trebalo da se adekvatno riješi kroz usvajanje novih medijskih Zakona.

Tokom druge panel diskusije ugostili smo Nikolu Đakovića, iz Nacionalnog demokratskog instituta Kosovo, koji je kazao je da je nemoguće da građani učestvuju i kvalitetno doprinose procesima odlučivanja na lokalnom nivou ako nijesu pravovremeno, u skladu sa medijskom etikom, obaviješteni od strane profesionalnih novinara, odnosno medija o temama bitnim za život zajednice. Kada je riječ o potencijalnim izazovima u borbi protiv dezinformacija, on je istakao da postoji velika bojazan da će se taj izazov teško prevazići i siguran je da će uticati na sve političke procese i donošenje odluka od strane građana. Značajnu ulogu u kontroli dezinformacija imaju velike kompanije, koje svojim pravilnicima i internim standardima mogu pospješiti opšte standarde.

Snežana Nikčević, iz NVO 35mm, održala je predavanje na temu “Digitalna pismenost i novi mediji – građani/ke kao kreatori sadržaja i značaj lokalnih inicijativa” i istakla važnost odgovornosti u kreiranju i konzumiranju sadržaja na internetu.

Prvi Festival lokalne demokratije je zatvoren inovativnim multimedijalnim predavanjem Damira Murseljevića koji je za kraj zaintrigirao prisutne sa svojim zapažanjima. Zaključili smo da je edukacija o umjetnosti, kulturi i medijima, uopšteno posmatrano, neophodna od malih nogu kako bismo kritički mogli razmatrati bezbroj sadržaja koji nam se svakodnevno nude u izobilju.

Projekat „Partnerstvo za lokalnu demokratiju“, koji realizuje NVO Aktivna zona je podržan kroz program „OCD u Crnoj Gori – od osnovnih usluga do oblikovanja politika – M’BASE“ koji sprovode Centar za građansko obrazovanje – CGO, Friedrich-Ebert-Stiftung (FES), Centar za zaštitu i proučavanje ptica Crne Gore i Politikon mreža. Projekat finansira Evropska unija u Crnoj Gori, a kofinansira Ministarstvo javne uprave Crne Gore.